Otizm, sosyal ve iletişim becerilerinin oluşmasını etkileyen bir gelişim bozukluğudur. Otizm genellikle yaşamın ilk 2 yılında ortaya çıkar. Otistik çocuklar genelde öğrenme zorluğu çekerler.
OTİSTİK ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ, EĞİTİMLERİ VE AİLELERİNE ÖNERİLER
Otizm, sosyal ve iletişim becerilerinin oluşmasını etkileyen bir gelişim bozukluğudur. Otizm genellikle yaşamın ilk 2 yılında ortaya çıkar. Otistik çocuklar genelde öğrenme zorluğu çekerler. Otistik çocukların büyük bir kısmında farklı seviyelerde zeka geriliği görülse de, zeka seviyeleri normal otistik çocuklar da vardır. Ancak genel zeka seviyeleri ne olursa olsun, Otistik çocuklar çevrelerindeki dünyayı algılamakta ortak bir zorluk çekebilmektedir. Otizmin nedeni hala bilinmiyor. Otizm ile ilgili kat edilen en önemli yol sınıflandırma ve tanı koyma ölçütlerinin belirlenmesidir. İlk tanı konduktan sonra yapılması gereken , aileyle ilişki yollarının geliştirilmesidir. Çocuğun yaşı da dikkate alınarak bir kreşe başlatılabilir. Çocuk okul öncesi dönemdeyse oyun ilişkisi arttırılmalıdır. Çünkü zihinsel gelişimini hızlandırır ve çocukla ilişki kurmanızı sağlar.
Otizmin görülme sıklığı erkeklerde kızlara oranla 4-5 kat fazladır. Genel nüfus içindeki yaygınlığı ise 10.000’de 2-5 arasında değişmektedir. Meydana geliş nedeni bilinemediği için tedavisi bulunamayan otizm , son 15 yıl içerisinde 3 kat artmıştır. Günümüzde otizmin tedavisinde en önemli faktörün eğitim olduğu bilinmektedir.
Otistiklerde, etkilenme dereceleri değişse de, aşağıdaki ortak belirtiler görülür;
- Sosyal ilişkilerde güçlük Konuşma güçlüğü
- Sessiz iletişimde zorlanma
- Oyun oynama ve hayal gücünü kullanmada zorlanma
- Değişikliklere karşı tepki ve direnç gösterme
Otistikler aşağıdaki tipik davranışların en az yarısını gösterirler.Bu semptomlar çok hafif ya da çok şiddetli olabilir. Her bir semptomun etkisi de diğerinden farklı olabilir. Ayrıca, Bu davranışlar birçok farklı sebeple ve yaşlarına uygun olmayacak bir şekilde sergilenebilir.
OTİSTİK ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ:
4.Dil ve İletişim Özellikleri:
5.Zihinsel Gelişim Özellikleri:
- Öncelikle çocuğun varolan performansı belirlenerek hangi alanlarda beceri eksikliğinin olduğu saptanır.
- Beceri eksiklikleri kendi içinde alt basamaklara ayrılır.
- Alt basamaklara ayrılan beceriler tek tek uygun programlar içinde geliştirilir.
- Çocuğun verdiği olumlu tepkiler ödüllendirilir.
Otistik çocukların eğitiminde temel amaç çocuğun gereksinimi olan becerileri kazanmasını sağlamak ve davranış problemlerini mümkün olduğunca azaltmaktır. Öncelikle çocuğa öğretilmek istenen ya da ortadan kaldırılmak istenen davranış belirlenmektedir. Gözlenen olumsuz davranışların görülme sıklığının azaltılması ya da olumlu davranışların öğretilmesi ve kalıcı olabilmesinde de yardım ve ödül gibi teknikler kullanılmaktadır. Bunun yanısıra , çocuğa verilen sözel uyarının da çocuğun yeni bir davranışı öğrenmesinde etkili olduğu görülmektedir. Otistik çocukların eğitiminde normal çocukları yetiştirmede kullanılan yöntemlerin de kullanılabileceği unutulmamalıdır.
- Çocuğun tuvaleti düzgün kullanmayı,kendi kendine tuvaleti yapmayı ve tuvalet sonrası 4.Sosyal Becerilerin Kazandırılması:
- Otistik çocuğun başarıları takip edilerek her zaman övülmelidir. Bu durum çocuğun kendisinden bekleneni doğru yaptığını anlamasına yardımcı olacaktır.
- Otistik çocuğun boş zamanlarında ona eşlik edecek bir ağabey ya da abla konumunda olacak nitelikte birisi seçilirse ve onu yalnız bırakmazsa sosyal gelişimi yönünden yararlı olacaktır.
- Otistik çocukların yapacakları işleri organize etmelerine yardımcı olmak amacıyla bir defter tutulması ve yapılacak işlerin , kullanılacak malzemelerin deftere kayıt edilerek kullanılması
ve okula giderken hazır olması okul ile aile arasındaki iletişimi kolaylaştırarak çocuğun eğitimine yardımcı olacaktır. Aynı zamanda çocuğun okul defterinin kapağına ders programını ve ödevlerle ilgili programı koyarak çalışmaları bağımsız olarak takip etmesine yardımcı olabiliriz. - Çocuğunuzun bağımsız olarak çalışması ve oyun oynaması sağlanacağı zaman ; ne yapması, ne kadar yapması, süresi ve çalışmayı, oyunu bitirince ne yapacağına ilişkin bilgiler çocuğa verilmelidir.
- Otistik çocuklar elle yazı yazma becerisi yönünden oldukça zayıf olup , düzgün yazı yazma becerisini kazandırmak oldukça zordur. Bu nedenle otistik çocuklara bilgisayarda yazı yazma becerisini erken yaşta kazandırmak yararlıdır. Otistik çocuk ödevlerini yapmada ,
not tutmada ve çalışmalarını takip etmede bilgisayardan yararlanacaktır ve başarısı
artacaktır. - Çocuğa verilecek eğitimin etkili olması için okuldaki eğitim ilkelerinin ev yaşantısı ile bağdaştırılması ,aile ve öğretmenin birbirinden yararlanması şeklinde kurulan işbirliği gereklidir. Çocuğunuzun eğitimi için öğretmeniyle sürekli iletişim halinde olunmalı ve evde yapılabilecek etkinlikler konuşunda görüşü alınmalıdır. Veli toplantılarına sürekli katılmanız okul aile işbirliğini ve dolayısıyla çocuğunuzun eğitimini kolaylaştıracaktır.
- Çocuğun ders aralarında diğer öğrencilerle iletişimlerine yardımcı olmak için arkadaşlarıyla konuşabileceği konuların listesini vererek ve aile üyeleri ile bu liste üzerinde uygulama yaparak iletişim kurmasını kolaylaştırabilirsiniz.
- Çocuğunuzla günlük hikayeler ve çizgi film diyaloglarını çalışarak sosyal ortamlarda ne yapacağını bilmesine ve sosyal ortamları daha iyi anlamasına yardımcı olabilirsiniz.
- Otistik çocuk , bazı davranışları nedeniyle arkadaşları tarafından alay edilebilir ve
yalnız bırakılabilir. Aileler diğer çocukların çocukla alay etmesini önlemeli ve yaşıtlarının otistik çocuğun özellik ve ihtiyaçlarını fark etmesini sağlamalıdır. - Otistik çocuğa sahip anne babaların; çocuğun okul öğretmeni,doktoru, psikoloğu, konuşma terapisti, sosyal hizmet uzmanı ve rehber öğretmeniyle sürekli ilişki
kurması çocuğun gelişimi açısından çok önemlidir. - Aileler çocuklarının bazı olumlu davranışları için kendisini ödüllendirmesine izin ve çocuk
için de ödüllendirme programı uygulamalıdır. - Anne babalar otizm ile ilgili yeni gelişmeleri takip etmek ve otistik çocuğa sahip ailelerle işbirliği yapmak için Otistikler Derneği(Tel: 0.212.2516809) ile iletişim kurmaları yararlı olacaktır.
